--------------------------------------------------------

Regter verstaan nie taaldiversiteit nie

Jacques van der Elst   2013-04-12

www.litnet.co.za/Article/regter-verstaan-nie-taaldiversiteit-nie

Die Afrikaanse Taalraad verskil ernstig van Regter Cynthia Pretorius se pleidooi voor die Regterlike Dienskommissie dat Engels maar die enigste hoftaal in Suid-Afrika moet wees. Sy het die stelling gemaak in haar onderhoud vir die pos van adjunk-regter-president van Noord-Gauteng. Regter Pretorius het volgens koerantberigte gesê dat die feit dat sy Afrikaanssprekend en Afrikaans gebore is nie teen haar gehou moet word nie. Na bewering is ’n beroep op haar gedoen om haar aan die aanstellingsproses te onttrek omdat sy Afrikaans is en aan die Universiteit van Pretoria gegradueer het.

Met haar pleidooi vir Engels as enigste hoftaal toon Regter Pretorius weinig begrip vir die diversiteit van Suid-Afrika se mense waar die Grondwet duidelik voorsiening maak vir elf amptelike tale. Met Engels as enigste hoftaal word die monde gesnoer van die sprekers van ander tale wat in die howe beland en wat dan slegs deur middel van die meer kunsmatige middel van tolking kan opereer. Haar aanname dat die “meeste hofgeskrifte in Engels is en die meeste mense Engels magtig is” berus op ‘n verkeerde siening van Suid-Afrika se taaldiversiteit en Suid-Afrikaners se grondwetlike regte en geldige aansprake op “moedertaalbediening” deur die owerheid. Die nuwe Taalwet maak origens voorsiening vir drietaligheid in die owerheidsektor. Regter Pretorius se pleidooi is heeltemal strydig met die taalrealiteite van Suid-Afrika, aldus die Taalraad.

----------------------------------------------------------

Persepsies van Afrikaans en Suid-Afrika in Vlaandere
US Woordfees 1-10 maart 2013
Stef Bos gesels in "AfriKaas": Chrizane van Zyl, Stef Bos 2013-02-11

Naar aanleiding van het US Woordfees interviewt Chrizane van Zyl de Nederlands-Vlaams-Afrikaanse zanger Stef Bos die net van een tournee in Nederland terugkeert naar zijn huidige thuisbasis in Zuid-Afrika. Het optreden van Stef Bos op het ‘Woordfees’ is steeds een hoogtepunt.

Op de vraag of hij dit jaar iets speciaals van plan is antwoordt hij het volgende:

“Ja, maar dit is ’n geheim, anders is dit nie meer spesiaal nie. ’n Tip van die sluier sal ek oplig. Daar was ’n gedagte oor Afrikaans. Die skoonheid van die taal vir ’n Nederlander soos ek lê in die feit dat dit ’n jonge vorm van ons taal is. Om Afrikaans te hoor is of jy jou ma ontmoet wanneer sy zestien jaar oud is: in haar volle skoonheid. Dus dit gaan ’n liefdesverklaring wees aan ’n taal.”

‘Kloofstraat’ is Bos’ eerste album in het Afrikaans waarin Tydbom te horen is. Luister het op You Tube.

Bos heeft er een Edison-nominatie voor gekregen en ook kreeg hij een prijs. Hij reageert daar op:

“Ek het ’n Edison-nominatie gekry vir Kloofstraat, wat wonderlijk is, omdat daarmee die Afrikaanse taal (ook al sing ek dit met my kaas-accent) die aandag kry wat dit verdien, en dit beteken ook dat mense die taal begin meer ken en waardeer. Die ander prys was ’n ATKV-toekenning voor my bydrae tot die exporteer van die Afrikaanse taal. Die prys het ek gekry als eerste buitenlandse sanger.”

Interessant was ook het volgende stukje uit het interview.

“Baie van die snitte op Kloofstraat is in Nederlands en Afrikaans geskryf. Hoe ervaar jy die liedjies in hulle afsonderlike vertalings?

Dis vir my ’n natuurlijke wêreld om in te beweeg. Die twee tale loop die hele dag deur mekaar. Ek sien dit ook by my seun, wat Afrikaans by sy ma kry en Nederlands by sy pa. Hy gaan later AfriKaas praat. Toe ek Kloofstraat geskryf het, was dit vir my veral die avontuur om tussen die tale te beweeg, want my kop is al jare in ’n niemandsland. Ek pretendeer nie dat ek regtig Afrikaans kan skryf of praat, maar ek soek wel na my eie taal en Afrikaans is daarin ’n goeie authentieke moses wat my kan lei na die beloofde land van klank.  

Het hele vraaggesprek vind je onder deze koppeling:

litnet.co.za/Article/woordfees-onderhoud-stef-bos-gesels-in-afrikaas

Hoorzitting Interparlementaire Commissie Taalunie over het Afrikaans (28 November 2012)

De Voorzitter van de Tweede Kamer, Anouchka van Miltenburg, opent op maandag 3 december 2012 een hoorzitting van de Interparlementaire Commissie (IPC) van de Nederlandse Taalunie.De IPC gaat zich buigen over het Afrikaans. Daarbij gaat het om antwoord op vragen als: wat is de positie van die taal in het huidige Zuid-Afrika? Is de positie van het Afrikaans wettelijk voldoende verankerd? Heeft de taal nog een plek in het openbare leven? Is er reden tot optimisme of juist niet? De hoorzitting heeft plaats in de plenaire vergaderzaal van de Eerste Kamer en begint om 11.00 uur.

In de Nederlandse Taalunie werken Nederland, Vlaanderen (België) en Suriname samen voor de Nederlandse taal. Het beleid van de Taalunie wordt bepaald door het Comité van Ministers dat bestaat uit de Nederlandse en Vlaamse bewindspersonen bevoegd voor Onderwijs en Cultuur. De IPC ziet toe op dat beleid en wordt gevormd door leden van het Vlaams Parlement en de (Nederlandse) Eerste Kamer en Tweede Kamer. Op dit moment is Martin Bosma (Nederland) voorzitter van de IPC en is Johan Verstreken (Vlaanderen) vicevoorzitter.

De volgende personen uit Zuid-Afrika zullen door de Vlaamse en Nederlandse parlementsleden worden gehoord:

• dr. Michael Le Cordeur, voorzitter Afrikaanse Taalraad, Universiteit Stellenbosch
• Flip Buys, voorzitter vakbond Solidariteit, waartoe ook FAK en Afriforum behoren
• Henry Jeffreys, oud-hoofdredacteur dagblad Die Burger, Kaapstad
• Professor Koos Malan, rechtenfaculteit Universiteit van Pretoria

Senator Helmi Huijbregts - Schiedon treedt op als rapporteur. Tijdens de namiddagvergadering van de IPC, om 14.00 uur, brengt zij verslag uit aan de aanwezige leden van het Comité van Ministers, de Vlaamse minister Joke Schauvliege en de Nederlandse minister Jet Bussemaker.

Noot voor de redacties:
De openbare hoorzitting heeft plaats in het de plenaire vergaderzaal van de Eerste Kamer, Binnenhof 22, en begint om 11.00 uur. De hoorzitting is ook rechtstreeks te volgen via www.eerstekamer.nl/livestream.

De Nederlandse Taalunie is een beleidsorganisatie waarin Nederland, Vlaanderen en Suriname samenwerken op het gebied van de Nederlandse taal en letteren en het onderwijs in en van het Nederlands. Het beleid wordt bepaald door het Comité van Ministers. De Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren adviseert het Comité. De Interparlementaire Commissie controleert het beleid. De Taalunie ziet het als haar opdracht om ervoor te zorgen dat alle Nederlandssprekenden hun taal op een doeltreffende manier kunnen gebruiken.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de Nederlandse Taalunie, Ellen Fernhout, 070-346 9548 of Tweede Kamer, stafdienst Voorlichting, Samira Kleijn, 070-318 3003, persvoorlichting@tweedekamer.nl.

Bron:www.tweedekamer.nl/nieuws/persberichten/hoorzitting_interparlementaire_commissie_taalunie_over_het_afrikaans.jsp

Wat is toch het geheim van Irma Joubert? - Dorienke de Vries (24 April 2012)
Deze vraag bekruipt me de laatste tijd meer dan eens. Vandaag heb ik het manuscript van haar vierde boek ingeleverd (ja, lieve lezer, er komt nog meer); ondertussen staat het eerste nog steeds in de top-tien en kwam het derde daar vorige week binnen op nummer één. Voeg daarbij het boordevol geboekte auteursbezoek in mei en je ontkomt niet aan de conclusie: deze Zuid-Afrikaanse schrijfster is bezig aan een ware zegetocht onder het Nederlandse lezerspubliek.

Ik vergelijk het effect van haar boeken graag met het effect dat de Afrikaanse taal vaak op Nederlanders heeft. Nederlanders die het Afrikaans ontdekken raken er zonder uitzondering door gefascineerd. Het lijkt zo op onze eigen taal en heeft toch zo’n heel eigen charme. We kunnen het met enige moeite volgen, maar op onverwachte momenten onttrekt het zich plotseling aan ons begrip. We denken iets te begrijpen en dan blijkt dat vertrouwde woord ineens het tegenovergestelde te betekenen.

Lees verder op: www.litnet.co.za/Article/wat-is-toch-het-geheim-van-irma-joubert

Literatuur in het Afrikaans (7 April 2012)
Mijn belangstelling voor de literatuur in het Afrikaans duurt voort. Vandaag heb ik een bericht geplaatst erover op de Facebookpagina van het Netwerk Didactiek Nederlands. Verkort geef ik dit bericht hier weer:

Voor de meeste lezers in Nederland en Vlaanderen is de literatuur in het Afrikaans zoals die heel productief in Zuid-Afrika wordt geschreven jammer genoeg nog veel te weinig bekend. Het niveau ligt nochtans bijzonder hoog en het is best heel de moeite waard om er kennis van te nemen.

... Zo heeft schrijfster Ingrid Winterbach de Groot Afrikaanse Romanwedstrijd 2012 gewonnen. Zelf heb ik haar roman “Die boek van toeval en toeverlaat” met veel genoegen gelezen. Hij verscheen in 2007 en kreeg drie heel belangrijke literaire prijzen toegekend. Lees over Ingrid Winterbach

Lees het volledige bericht ... sien die berig gepos op 7 April 2012.

Chislain vestig die aandag op ´n berig in Die Burger van 2012-01-19 berig Leopold Scholtz dat die Lae Lande oor Afrikaans mor

Voetjie vir voetjie groei die druk en die ongeduld in die Lae Lande oor die ANC-regering se beleid om Afrikaans deur verwaarlosing uit die openbare lewe te verdryf. Dít is my waarneming ná ’n paar weke waarin Afrikaans hier in die openbare kollig was.

Wanneer Europese regeringsleiers met hul Suid-Afrikaanse eweknieë skouers skuur, word dit – soos die algemene gebruik is – met beleefdheid gedoen. Na buite toe lê die Europeërs klem op die waarde van Suid-Afrika, hulle bring hulde aan die demokratiese ommekeer van 1994, hulle onderstreep die goeie samewerking tussen hul land en Suid-Afrika.

Nog ´n verwante artikel is dié oor ´n toespraak van prof Wannie Carstens in Delft op 16-01-2012

DELFT. – ’n Vlammende pleidooi dat die Nederlandssprekendes in die Lae Lande druk op die Suid-Afrikaanse regering moet uitoefen om sy grondwetlike pligte teenoor Afrikaans en die ander inheemse tale na te kom, is eergister hier gelewer deur prof. Wannie Carstens, voorsitter van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns en ondervoorsitter van die Afrikaanse Taalraad.

Carstens het op ’n byeenkoms van die Nederlands-Zuid-Afrikaanse Werkgemeenschap in Delft, Nederland, gesê as die Nederlandse en Vlaamse parlement aan die Suid-Afrikaanse regering kan sê hulle is bekommerd oor die posisie van Afrikaans, “kan dit ongelooflik belangrik wees”.

Carstens het gepraat teen die agtergrond van ’n toenemende bewussyn in politieke kringe in die Lae Lande oor die verwaarlosing van Afrikaans deur die Suid-Afrikaanse regering. Dit het die laaste weke in verskeie mosies en parlementêre vrae uitgeslaan in die Nederlandse, Vlaamse en selfs die Europese parlement.

Die verwagting is dat dié druk vanjaar verder sal toeneem.

Volgens Carstens is die kern van die probleem ’n gebrek aan politieke wil by die ANC om die Grondwet na te kom. Die Taalkonsepwet is nie veel werd nie en is slegs onder dwang van die hof geskryf. Die ANC se probleem is dat hy nie besluite wíl neem nie.

Hy het egter beklemtoon dat Afrikaans se toekoms nie net by wittes lê nie, maar ook by hul bruin taalgenote. As die bruines, wat 55% van die Afrikaanssprekendes uitmaak, die taal verwerp, is daar probleme.

Hy het ’n beroep op Nederlandssprekende vriende van Afrikaans gedoen om in hul kontak met die ANC nie net van “Afrikaners” te praat nie, want “dan slaan die ANC toe soos ’n boek”. “Praat liewer van Afrikaanssprekendes,” het hy gepleit. Lees verder ...

Reaksie van die Afrikaanse Taalraad (27-01-2012) deur monde van Dr Danny Titus is:

Die Afrikaanse Taalraad (ATR) word vermeld in ’n rubriek van Leopold Scholtz (DB, 21.01). Daarin skryf Scholtz soos volg:

“Die verteenwoordigers van die Afrikaanse Taalraad en Solidariteit, word verneem, gaan spoedig ook met gesprekke met Nederlandse en Belgies/Vlaamse LP’s begin om hulle in te lig oor die druk wat die ANC op Afrikaans plaas. Hulle het juis vandeesweek ’n memorandum daaroor en oor plaasmoorde aan LP’s gestuur.”

Die ATR-bestuur het die Scholtz-rubriek op sy vergadering van 23 Januarie bespreek en konstateer onomwonde dat so ’n gesprek met Nederlandse en Belgies/Vlaamse LP’s nie beplan word nie. Die ATR het geen memorandum oor enige druk wat die ANC op Afrikaans sou plaas, opgestel of uitgestuur nie. Die ATR het ook nie ’n memorandum oor plaasmoorde opgestel nie. Verwysings hierna in Scholtz se rubriek is nie korrek nie. Lees verder ...

 

Die Roots-konferensie oor Afrikaans het kom vasskop by my.

Ná 'n aanvanklike onsekerheid in die tradisionele Afrikaanse kringe oor die hoe en die waar van die konferensie het dit afgeskop met 'n gala-aand waar die inklusiwiteit van kultuur vooropgestaan en met genot beleef is.

Die twee ambassadeurs van Nederland en België het hulle uitstekend van hul taak gekwyt. Die Belgiese ambassadeur het my beïndruk met sy Afrikaans en goeie begrip vir sy taak in Suid-Afrika. Die Nederlandse ambassadeur het verkies om in te gaan op die Nederlandse rol in verdrukking, hul eie hantering van hul aandadigheid in Indonesië en Suriname, en het verwys na die Tweede Wêreldoorlog. Die twee perspektiewe is goed opgevolg met me. Lulu Xingwana, ons minister van kuns en kultuur.

Daar is skerp gefokus op bande tussen Afrikaans, Nederlands en Vlaams, maar ook die invloed van Surinaams, die Antilles en Indonesië. Piesang, piering en blatjang, bobotie en baie het so deel van Afrikaans geword dat 'n mens nie altyd besef dat dit deel van Afrikaans se gemengde afkoms is nie.

Ek ry verlede jaar in Bali, Indonesië, rond toe ek 'n groot advertensiebord sien met "Ti rah ma ka shi" daarop. Ek snap toe onmiddellik dat dit tramakassie is. Die woord in die Kaap vir dankie. Dr. Neville Alexander pleit in sy aanbieding dat woorde soos tramakassie en hele Kaaps-Maleis deel sal moet word van standaardAfrikaans. 'n Taalprofessor reageer toe dat tramakassie reeds tien jaar in die Afrikaanse woordeboeke tuis is.

Die Roots-konferensie het bewys hoe Afrikaans vanuit sy eksklusiewe baadjie inklusief beleef word. Anders as die Afrikaans van die feeste wat so gedomineer word deur een kultuurgroep, is Afrikaans by die konferensie beleef as taal van Afrika met sy Europese en inheemse wortels. 'n Verbasterde taal, 'n gemengde taal, 'n heerlike taal.

En terwyl ons so klou aan Nederland en België, is dit Xingwana en mnr. Themba Wakashe, haar direkteur-generaal, wat pleit vir Afrikaans om haar kundigheid en ervaring ook deel te maak van ander Afrika-tale in ons land wat nie die bevoorregting en voordele gehad het van Afrikaans nie. Afrikaans se toekoms, lyk dit my, lê hierin, maar meer spesifiek in ons bereidwilligheid om meertalig te word in ons land. My tienjarige se Engels is op 'n goeie vlak, haar Afrikaanse punte is lekker hoog, maar dis haar Zoeloe wat my so af en toe die geleentheid gee om myne te verbeter.

Dan is daar die verskille tussen ons en die Europeërs. Daaroor hoef ons ook nie te beskeie te wees nie. Hulle, veral die Franse en die Belge, sukkel wragtig nog met die kopdoekies van Moslem-vroue.

'n Sessie by die konferensie wat my aangespreek het, het gegaan oor die tongvalle van Afrikaans. Daar staan 'n Moslem-vrou (met haar bedekte hoof) van die gemeenskaps-radio Voice of the Cape en vertel ons in suiwer, gevatte Afrikaans hoe haar luisteraars vra vir Afrikaans, ander vra vir Maleis-Afrikaans en ander vra vir geen Afrikaans. Laasgenoemde maak so 7% van almal uit. Dan moet jy reageer op jou mark, sê sy. En die taal groei. Pleks van so 'n bek moet jêm kry, sê 'n luisteraar onlangs so 'n bek moet 'n koeksister kry, vertel sy. En dan het dit niks te doen met die Afrikaanse koeksister nie.

Mnr. Pedro Dausab, kenner van die Khoi- en San-tale, vertel van die betekenis van Goudini, as Khoi-woord, Ais-Ais, Kakamas en Prieska. Almal Khoi- of San-woorde. Mnr. Cedric le Fleur vertel van die Griekwa-Afrikaans wat weinig met die Griekwa-psalms te doen het.

Ons kan gewoon nooit ons taal en kultuur prysgee nie. Dit is gewortel in ons kultuur van menseregte, lank voordat die Grondwet dit gaan vaslê het. Eksklusiewe Afrikaans en eksklusiewe kultuur gaan seker nog 'n tydjie met ons wees.

Maar dis wanneer ons taal en ons kultuur inklusief word dat die bekrompenheid, die verkrimptheid, met groot gemak wyk en ons net lekker ons ding saam doen.

kliek hier om die res van die storie te lees...

Op 2 Oktober 2011 skryf Ghislain Duchateau ...
Bijzonder mooi met een enorm contrast tussen de natuur in de Kaap en de Afrikaanse mens en de algemene sociale situatie in Zuid-Afrika is het gedicht of zo je wil het lied van Stef Bos: 'Tydbom'.Voor de woorden 'sepie', 'flik' en 'robot' heb ik mijn nieuw Afrikaans en Nederlands woordenboek gebruikt (hoofdred. Willy Martin): Tydbom - Stef Bos (in het Afrikaans)

Nieuwe CD van Chris Chameleon (16-6-2011)
Dat Ingrid Jonker nog steeds een belangrijke mythe blijft in de kunstwereld in Zuid-Afrika wordt weer eens onomstotelijk bewezen met de bekendstelling van de nieuwe CD van Chris Chameleon in Kaapstad op 1 juni. Op de foto's zijn de dochter en de kleindochter te zien van Ingrid Jonker.

Antjie Krog-lesing tydens die E. du Perron kultuurprys (31 Mei 2011)
Op Dinsdagaand 31 Mei het die een-en-twintigste toekenning van die E du Perron-kultuurprys plaasgevind. Die wenner is Anton de Kom. Dit is die biografie van ’n Surinaamse Nederlandse skrywer.

Vanjaar word vir die eerste keer ook ’n E du Perron-lesing gehou. Antjie Krog is uitgenooi om hierdie baanbrekersrol te kom vervul. Sy gebruik daarvoor Kaapse kaalkoppe, ’n uitgawe van die Vlaamse strokiesprent Suske en Wiske. Raam vir raam verduidelik sy die Mandela-ingegewe konsepte verdraagsaamheid, vergifnis en versoening. Lees verder ...

De film "Black Butterflies" (18-03-2011)
De film is zowat een karakterisering van het leven van Ingrid Jonker. In LitNet staat een voorbespreking van de film via een interview met de hoofdrolspeelster. Op 22 maart 2011 gaat in Amsterdam de première van de film. Op 31 maart 2011 komt hij in de filmzalen in Nederland. Geboeid heb ik de tekst Black Butterflies: Ingrid Jonker as slagoffer van Carina van der Walt gelezen.

’n Voorlopige verkenning van postapartheid Afrikaanse protesmusiek - Burgert A Senekal, Cilliers van den Berg (2010).
Meer as twee dekades ná Voëlvry is Afrikaanse protesmusiek weer eens ’n kwessie wat toenemend aandag geniet in die media. In ’n groeiende aantal liedjies wat oor bykans elke genre strek, skryf Afrikaanse musikante oor temas wat die breë Suid-Afrikaanse publiek raak, soos misdaad, armoede en korrupsie, maar ook oor kwessies van die nuwe bedeling wat hoofsaaklik Afrikaners raak, byvoorbeeld ’n gevoel van uitsluiting uit die breër Suid-Afrikaanse gemeenskap, soos vergestalt in pleknaamverandering, Regstellende Aksie en Swart Ekonomiese Bemagtiging. Teen die agtergrond van internasionale diskoerse rondom betrokkenheid en protesmusiek verskaf hierdie artikel ’n oorsig oor die lirieke van hedendaagse Afrikaanse protesmusiek. Lees verder ...

Afrikaanstalige muziekfilm "Liefling, die Movie" is enorme kaskraker in Zuid-Afrika (01-12-2010)
Het Afrikaans (= de Afrikaanse taal) is een levende taal. Dat wordt in Zuid-Afrika nog maar eens bewezen door het succes van de nieuwe film "Liefling, die Movie". Die musical is de eerste muzikale film in dertig jaar die in Zuid-Afrika uitgebracht werd. De vorige Afrikaanstalige muziekfilm was "Sing vir die harlekyn" in 1980, met Sonja Herholdt. Liefling werd op 19 november 2010 gelanceerd, en alleen al tijdens het eerste weekend gingen maar liefst 75.000 Zuid-Afrikanen naar de musical kijken in één 92 Ster Kinekor filmzalen. Volgens Henen Kuun van filmverdeler Indigenous Film Distribution scoort de musical Liefling daarmee het beste openingsweekend ooit voor een Afrikaanstalige film. Helen Kuun voorspelt zelfs dat Liefling de succcesvolste Afrikaanstalige film ooit zal worden. Volgende week begint de schoolvakantie en één tot twee weken later begint voor de meeste Zuid-Afrikanen de jaarlijkse vakantie. En nu de Zuid-Afrikaanse Rand niet zo sterk staat tegenover de Euro houden de meeste Zuid-Afrikanen vakantie in eigen land. "Sal ons fliek?" - de Afrikaanse uitdrukking voor "willen we naar de cinema gaan?" wordt met Liefling ongetwijfeld de belangrijkste vakantie-activiteit. Wie de commentaren op Youtube leest merkt trouwens dat veel Afrikaners van plan zijn om de film twee of zelfs drie keer te gaan zien. Dat de film vooral in eigen land werd opgenomen, namelijk aan de Hartbeespoortdam en nabij de Magaliesberg, zal daar niet vreemd aan zijn.

Lees hier verder (zéker doen!)

Bron: InfoZuidAfrika
Met dank aan Dries De Preter voor het signaleren van dit evenement.

De Martinus Hijhoffprijs voor Riet de Jong-Goossens (28 September 2010)
Ghislain skryf: Riet de Jong-Goossens kreeg gisteren de Martinus Nijhoffprijs voor vertalingen toebedeeld. Dat speelt in culturele kringen de Zuid-Afrikaanse literatuur weer even voluit in de aandacht.
Jij en ikzelf weten hoe verdienstelijk en waardevol de literatuur in het Afrikaans is. Nog meer waardering vanuit Nederland en Vlaanderen zou best goed zijn. Hierbij voeg ik een koppeling naar een tekst uit 2007, verschenen in Zuidelijk Afrika Magazine, die nu weer heel actueel overkomt. Robert Dorsman en Riet de Jong-Goossens zijn immers blijkbaar de twee eminente vertalers uit het Afrikaans. Dorsman nog meer uit het Afrikaans Engels, De Jong-Goossens echt uit het Afrikaans. Lees verder ...

Marketing en taalsymposium:”Taalzaken en zakentaal” (simposium 25 Mei 2010)
Op dinsdag 25 mei ging dit symposium door te Amsterdam. Er was speciale aandacht voor de situatie in Zuidelijk Afrika en de relatie tussen het Nederlands en Afrikaans. De organisator was de Afrikaans-Nederlandse-Verbond-Werkgroep De Nederlanden in de Wereld in samenwerking met het Vlaams Instituut voor Zuidelijk Afrika (VIZA), South Africa - VU University Amsterdam - Strategic Alliances (SAVUSA), de Nederlandse Kamer van Koophandel voor Zuidelijk Afrika (SANEC), het Suid-Afrikaanse Instituut (SAI).

Conclusies

• Het Afrikaans is nog steeds een factor van betekenis in Zuidelijk Afrika; Afrikaanstaligen hebben als groep nog altijd de grootste koopkracht.
• Afrikaans heeft ook als reclametaal een enorme zeggingskracht.
• Het huidige regime is anti-apartheid, maar niet anti-Afrikaans. Sommige initiatieven worden zelfs ondersteund en men heeft oog voor de stijgende armoede onder blanken. Het Afrikaans staat vooral vanwege het Engels onverminderd onder druk.
• Om analfabetisme tegen te gaan en een positieve economische ontwikkeling te ondersteunen, moeten Afrikaanstaligen de mogelijkheid hebben de verschillende vakken in hun moedertaal onderwezen te krijgen.
• De nauwe verwantschap tussen Afrikaans en Nederlands kan verzilverd worden en leidt tot extra kansen. De vraag: “Zouden Afrikaanstalige ondernemers op de Vlaamse en Nederlandse markten een streepje voor hebben?” kan met “ja” worden beantwoord.

'n Volledige verslag vind u as hier hier kliek.

Het boek over tekstredactie, dat als leerboek en naslagwerk kan worden gebruikt, wordt een drietalige uitgave: Afrikaans, Nederlands en Engels. (2010)
In de maand juni krijgt de PEN-Schrijversflat twee maal bezoek uit Zuid-Afrika. Professor en linguïst WAM Carstens komt samen met zijn collega Kris Van de Poel van de Universiteit Antwerpen werken aan een meertalig boek over tekstredactie. Dichter Charl-Pierre Naudé zal samen met de Antwerpse stadsdichter Peter Holvoet-Hanssen een gedicht schrijven dat wordt voorgesteld tijdens het Felix Poetry Festival.

Wam Carstens is directeur van de School voor Talen aan de Noordwest Universiteit, voorzitter van de Afrikaanse Taalraad en ondervoorzitter van de Afrikaanse Academie voor Wetenschappen en Kunst. Als linguïst, gespecialiseerd in Afrikaans, publiceerde hij "Norme vir Afrikaans" en "Afrikaans e Tekslinguistiek". Hij is ook mede-auteur van de "Afrikaanse Woordelys en Spelreëls". Aan de Universiteit Antwerpen, waar hij Afrikaans onderwees, is WAM Carstens benoemd tot Bijzonder Academisch Personeelslid. Lees verder ...

Stef Bos komt met Afrikaanse cd (2010)
AMSTERDAM - Stef Bos is in Afrikaanse sferen, het nieuwe album van de 48-jarige zanger staat vol met Zuid-Afrikaanse songs. De cd krijgt de naam Kloofstraat en bevat thema's als liefde, geschiedenis en taal. Lees verder ...

Katvoet deur die lewe (2010)
Adriaan Louw het tydens die afgelope US Woordfees vir Riana Scheepers raakgeloop en haar uitgevra oor haar jongste kortverhaalbundel, Katvoet.

Waar kom die titel vandaan? Die titel van ’n boek is net so belangrik as die inhoud. Vir my moet ’n titel altyd misterieus, evokatief, uitdagend en veral sensueel wees - en boonop die gees van die verhale in ’n wye net vasvang. Katvoet suggereer die sensualiteit van die verhale, die boheemse sfeer, die tentatiwiteit, én die aardsheid van die inhoud. Ek skryf oor reïnkarnasie en drome, oor slim lewe en die bewuswording van dinge veel groter en ruimer as onsself. Katte is slim, slinks en sensueel - selfs gevaarlik - en hopelik is my verhale dit ook.

Die woord katvoet beskryf ook die fase waarin ek nou in my lewe is. Ek is nie meer so oordadig oorweldigend nie; deesdae kyk ek na die lewe met meer deernis, en insig. Ek loop meer katvoet vir mense en dinge; ek luister nou meer as wat ek self praat. Lees verder ...

Lees een van die kortverhale: Die dag toe Katryntjie se hoenders weggewaai het

Notes from the Middle World - Breyten Breytenbach (2010)
Van Breyten Breytenbach kan ’n mens sê hy woelt immer om verandering, skryf Ina van Rooyen na aanleiding van dié veel­bekroonde skrywer se besoek aan Suid-Afrika om sy nuwe boek opstelle, Notes from the Middle World , bekend te stel.

Vir Breyten Breytenbach, internasionaal bekend as een van die grootste (en produktiefste) lewende Afrikaanse digters en skrywers, was sy onlangse seldsame besoek aan Pretoria om Notes from the Middle World bekend te stel, nie ’n “return to paradise” nie.

“Hier is vandag meer mense as wat destyds (1975) in die hofsaal was – dis nogal intimiderend,” het dié gebore Bolander en wêreldburger met sy sjarmante bry en ’n ewe sjarmante glimlag gesê, hoewel die herinnering bitter is.

Breyten is in 1975 skuldig bevind aan die oortreding van die Wet op Terrorisme en tot nege jaar gevangenisstraf gevonnis. Lees verder ...

Overlijden van Helen Suzman (1 januari 2009)
Het jaarbegin werd in Zuid-Afrika wel gemarkeerd door het overlijden van Helen Suzman op 91-jarige leeftijd. Dat heeft vooral in Nederland blijkbaar grote weerklank. Helen Suzman is immers de great old dame die consequent gestreden heeft tegen de apartheid vanuit een parlementaire positie. Ik geef je een kijke in de koppelingen op Google die een afglans zijn van de weerklank rond de figuur van de overledene. "Als lid van het Zuid-Afrikaanse parlement, waar zij dertien jaar in haar eentje de oppositie vertegenwoordigde, voerde Suzman een lange, eenzame strijd tegen de onderdrukking van de zwarte bevolking. ..." Lees het berig verder in Trouw. Zien ook South Africa's Helen Suzman, Conscience of a Troubled Land.

Sinergie tussen Afrikaans en Nederlands (2008)
Vandaag stuur ik je naar mijn mening toch erg belangrijke culturele informatie over "'n sinergie tussen Afrikaans en Nederlands". Lees het artikel over het Ernst van Heerden poësieversameling in die Poëziecentrum in Gent op LitNet. Zien ook het webblad over het Poëziecentrum Gent.

Verengelsing van het hoger onderwijs in Nederland (2008)
In Nederland is een verengelsing van het hoger onderwijs gaande zonder voorgaande. De redenen daarvoor zijn niet acceptabel. Dat gebeuren gaat tegen de Nederlandse wetgeving in. De overheden reageren daar niet tegen. Nu gaan er stemmen op om een rechtszaak in te spannen tegen de minister die verantwoordelijk is terzake.

In Vlaanderen is de verengelsing niet zo verregaande, omdat het gebruik van een andere taal dan het Nederlands in het hoger onderwijs onderworpen is aan een duidelijke decretale beregeling (art. 91 van het Structuurdecreet van 4 april 2003). Hogere adviesinstanties gedomineerd door de leiding van universiteiten en hogescholen bepleiten op loze gronden een "versoepeling" van de bestaande beregeling. Vlaamse academici verzetten zich daartegen.

In Zuid-Afrika voltrekt zich eveneens een verregaande verengelsing van het hoger onderwijs. Dat gebeurt ten koste van het Afrikaans dat in vele gevallen moet wijken voor die drang naar verengelsing. Dat wordt wellicht ook ondersteund door het politiek beleid. Ook de universiteit van Pretoria is al goeddeels verengelst, hoewel daar de meeste Afrikaanssprekende studenten hun studies volbrengen. Ook daar wordt een tegenstroming op gang gebracht. Mij is een bericht daarover toegekomen vanuit een Zuid-Afrikaanse publicatie en ik stuur je graag de koppeling naar dat rapport daarover toe.

Gezondheidstoestand in de Zuid-Afrikaanse ziekenhuizen (2008)
Het artikel over de gezondheidstoestand in de Zuid-Afrikaanse ziekenhuizen zoals dat in de Vlaamse pers is verschenen wil ik de lezers toch niet onthouden. Enkele uitsprake: 

• Eén van de leuke aspecten aan mijn engagementen binnen het milieu van internationale denktanks is dat ik zo nogal wat interessante mensen kan ontmoeten. Zo ook deze week in Brussel waar ik de kans had om eens met een Zuid-Afrikaanse chirurg, of snijdokter in het Afrikaans, van gedachten te wisselen. Hij was Noors van geboorte en zijn vrouw was Brits.

• Op vlak van gezondheidszorg gaat het immers helemaal niet goed in Zuid-Afrika, aldus die chirurg. En dat was dan het begin van een lang gesprek over het ANC-wanbeleid in het ziekenhuiswezen ...  Het echte ziekenhuisleven is immers veel minder rooskleurig dan algemeen aangenomen wordt door buitenstaanders.

• De anekdotes ... varieerden van gebrekkige hygiëne over een chronisch tekort aan materiaal en personeel tot zelfs openlijk zwart racisme tegenover blanke patiënten.

• ... op het platteland de echte aanblik van 14 jaren verwaarlozing, wanbeleid...

Het ANC en de ondergang van de Regenboognatie

02-05-2008-Vincent De Roeck-In Flanders fields

 

Zuid-Afrika in de Vlaamse pers, 2001-2007

1. Interessante leestip: Die stem van Suid-Afrika - Marianne Thamm (2001)

Marianne Thamm is schrijfster, journaliste en occasioneel stand-up comedian. Ze woont in Kaapstad en ze woont er graag. Ze verzorgt elke maand een kolom in De Standaard, roept nu heel gevoelsmatig de sfeer op van haar land voor de lezers van de krant. Met gemengde gevoelens blikt ze terug op de getormenteerde geschiedenis van Zuid-Afrika, maar ze is tevens verheugd dat een nieuwe generatie aantreedt die vrij van dat verleden met veel vitaliteit de toekomst van Zuid-Afrika tegemoet leeft. Ze schrijf bijvoorbeeld onder het opschrift Apartheid te koop: "Ik denk nog heel vaak aan die eerste keer dat ik op die plakkaten Mandela's gezicht zag. Hoe vertel je het verhaal van de plaats waar we ooit leefden? Hoe leg je de immense complexiteit van de apartheidsstaat uit, de miljoenen grote en kleine vernederingen, de terreur en de vernietigende effecten van de apartheid, de veerkracht van de slachtoffers? Dat zijn herinneringen die wassenbeelden niet kunnen oproepen en die, denk ik, alleen zullen voortleven in het geheugen van de mensen die de apartheid hebben overleefd. De echte apartheidsmusea zijn de sloppenwijken en de getto's die nog altijd elke grote stad omringen. Die zijn niet verdwenen. Als je bezoekers naar een schone plaats brengt om ze daar naar onze geschiedenis te laten kijken, dan ga je ervan uit dat die periode voorbij is, dat de apartheid dood is en van een veilige afstand bekeken kan worden...... "

Artikels is auteursrechtelijk beschermd en uw kan het artikels lezen na betaling van een geringe inschrijwingsfooi. Verdere verspreiding van het artikels is enkel mogelijk onder strikte voorwaarden.
Die vindt u op www.standaard.be/copyright

2.   Heeft het zin in het verleden te blijven graven? (2001)

In de tekst met de bovenstaande titel vinden wij in De Standaard van het weekend van 9-10 juni 2001 meer bepaald in de Commentaar & Opiniebladzijde de antwoorden van journalisten, politici, historici en andere personen die op ernstig wijze hun opinie daarover kenbaar maken.

Uitgangspunt is wellicht de mediabelangstelling voor de parlementaire onderzoekscommissie in België, die moet nagaan in welke omstandigheden de Kongolese politicus Lumumba zoveel jaren geleden de dood heeft gevonden. Daarmee rekent België af met een belangrijk moment uit zijn post-koloniaal verleden.

Uit de antwoorden is mij dat opgevallen van de journaliste Els Temmerman, die heel sterk sociaal geëngageerd de situatie in vele landen van het Afrikaanse continent van heel dichtbij en ter plaatse volgt. Ze zegt:

"Het is niet slecht het verleden één keer op te graven. Maar het moet daarna wel verwerkt worden. ... Als er geen verwerkingsproces aan te pas komt, bestaat het gevaar dat gevoelens van haat blijven opborrelen en in geweld uitmonden. Het is belangrijk dat de waarheid naar boven komt, anders loop je het risico dat reactionairen later de geschiedenis herschrijven. ..."

Ook de auteur en publicist en gedegen Zuid-Afrikakenner in Vlaanderen Steven Debroey heeft zijn mening daarover geuit. Wij kennen hem al jaren als iemand die de evolutie in Zuid-Afrika van tijdens het tijdperk van de apartheid, tijdens de omwenteling en ook daarna van heel dichtbij heeft gevolgd. In bijzonder goed gedocumenteerde teksten heeft hij steeds zijn inzichten over de Zuid-Afrikasituatie en -evolutie in het Vlaamse dagblad De Standaard kunnen voorstellen. Met veel waardering heb ik die artikels steeds gelezen en soms ook uitgeknipt om ze te bewaren. Het lijkt me dan ook interessant weer te geven hoe kenner Steven Debroey beknopt en toch pertinent zijn antwoord formuleert op de titelvraag en wat hij zelf persoonlijk in dat verband heeft gepresteerd. Ik geef dat hier weer in de woorden zoals die in de krant werden afgedrukt:

"Zolang er geen zekerheid over historische feiten is, moet men blijven graven. In enkele historische werken over Zuid-Afrika heb ik veel kunnen verduidelijken over de onderdrukking van de zwarten en het apartheidsregime. Daarvoor heb ik 500 boeken gelezen en archieven geconsulteerd die geen enkele Zuid-Afrikaanse historicus heeft mogen inkijken. Al mijn unieke documentatie heb ik aan enkele archieven en bibliotheken in Antwerpen gegeven. Die kostbare informatie zal zijn nut nog bewijzen voor studenten of mensen die over Zuid-Afrika schrijven."

Zelf durf ik dat 'waarachtig historisch besef' te noemen.

3. Fokus op "Internationaal Forumnieuws" (2004)

Per post heb ik "Internationaal Forumnieuws" 16, mei-juni 2001 toegestuurd gekregen, en de folgende interessante gegevens over Zuid-Afrika ontdekt, die voor nederlandse, zuid-afrikaans- en afrikaansgeinteresseerden heel opwindend kunnen zijn:

"De twintigste eeuw" is een trilogie over de cultuurgeschiedenis van het Westen in al zijn aspecten en verschijningsvormen episch beschreven door Marinus Schroevers: Deel 1 Wankele dageraad (1995 - 200 p. geb. 27,21 Euro); Deel 2 Het helse middaguur (1995 - 264 p. geb. 31,75 Euro); Deel 3 De nevels van het avondland (1996 - 312 p. geb. 36,28 Euro).

"Onze Nederlandse spreektaal" (ONS) van Jelle de Vries (1921-1999): is een naslagwerk waarin de geldende uitspraak, de woordsoorten, de zinsdelen en de grammatica van het Nederlands overzichtelijk en nauwgezet worden besproken. Het is dankzij een ongekend rijke verzameling voorbeelden, voor taalkundigen een onschatbare bron van kennis en voor taalliefhebbers een vaak bijzonder vermakelijk leesboek. Woord vooraf Hans van den Bergh (2001 - 564 p. 79,95 gulden)

De Stichting Internationaal Forum geeft ook verzamelbundels gedichten uit met gedichten van dichters uit het Nederlandse, Afrikaanse en aanverwante taalgebieden:

De 3de bundel "Honderd Dichters" is nu verschenen. Daarin zijn heel wat dichters die het Afrikaans hanteren vertegenwoordigd : Christine Barkhuizen le Roux, René Bohnen, Marlize Botes, Annerien Burger, Wesley Crowley (Kaaps-Afrikaans), Valmond Ghyoot, Frieda M. Gygenaar, Peers Hartzenberg, Johann de Jager, Elias P. Nel, Hilde Nel, Hamilton M. Nkosi, Hennie Nortjé, Erika Ochse, Ruan Olivier, Ester le Roux, Johnita le Roux, Johan Schoeman, T. Smit, Jasmine Uys, Wilmari de Villiers, Awie J.J. Visser, Veronica D.D. Voigt, Johannes L. Vos, André van Vuuren. Opvallend veel vrouweijke dichters, niet?

De bundel "Honderd Dichters 4" is ook samengesteld en verschijnt binnenkort. Ook hier som ik de namen op van de Afrikaanse dichters: Thérèse Bartman, Pieter Bloem, Elise Calitz, Anne-Marie Conradie, Ben Cronjé, Carina Diederickx, Soon (DF) Diederiks, Everline van Dyk, Des Fourie, Willem Fransman (Kaaps-Afrikaans), Paula Kesting, Leonard Koza, Paul Kloppers, Jac Kritzinger, Anja Kruger, Johannes Lochner, Arona Louw, Kobie van der Merwe, Thomas Minnaar, Rudolf Perold, Marita Pieterse, Martina Smit, Wendy L. Smit, Errol F.G. Verhoog, Martha Viljoen, Driekus Vorster, André van Vuuren en Leonora Wurz.

"Honderd Dichters 5" wordt voorbereid. Dichters en vertalers kunnen daarvoor en voor de volgende bundels vijf gedichten (alle talen en dialecten) insturen. De redactie voor "Honderd Dichters" berust bij Annekoosje Ming, Stichting Internationaal Forum, Paul Krugerstraat 40 - 2312 ZD Leiden-Nederland. Bij de publicaties van deelnemers aan "Honderd Dichters" vermelden we : Die waters wat eens was... en ander gedigte. Nic N.J. Grobler (2000, 108 p. - geb. - 15,41 Euro).

Bij "Leidse Opstellen" vermelden we "Vir vryheid en reg: Suid-Afrika in die spieël van die Nederlandse poësie (1890-1990)", Winfried F. Jonckheere (1996, 108 p. - 13,60 Euro) - er zijn nog slechts enkele exemplaren ter beschikking.

Binnen het "Boeken-Adoptieproject" worden Afrikaans- en Nederlandstalige boeken geschonken aan buitenlandse taal- en letterkundigen, historici en instellingen. Ik tel 133 landen waaronder Oostenrijk waarnaar boeken werden verzonden.

In het blad wordt ook vermeld: N.P. van Wyk Louw 1906-1970. 'n Lewensverhaal, Jaap C. Steyn (1998, deel I + deel II = 1212 p., foto's, f 149,95 - 68,05 Euro).

Het volgende citaat in het blad treft mij: "Ek is 'n Bruinman en in my het ek nog altyd 'n spesiale plekkie vir Afrikaans. En vir alle werkers, stryders en verdedigers van ons mooi taal, arbeid sonder ophou en onthou - eendag sal die voetseer ook genees." Het is van Jimmy Simons.

Verder vind ik "Die Taalstryd in die oorgangstyd". Gesindhede teenoor Afrikaans 1990-1994 van Jaap C. Steyn (1995, 150 p. 13,60 Euro).

Nog een citaat van Janus Biesius: "Als Neerlandofiele (in de Basiswoordenlijst Nederlandse Taal wordt alleen gesproken over anglofiel en francofiel) Nederduitser vind ik het een Europees voorrecht dat ik met Internationaal Forum - en dit met al die ander minderheidstalen als Fries, Drents, Gronings, Limburgs, Afrikaans, Brabants e.a. - in mijn Moedertaal kan corresponderen" Een bedenking van mij : hoezeer is Afrikaans te rekenen tot een minderheidstaal?

Weer een citaat nu van Piet Paardekoper: "Afrikaans is Beschaafd 17e-eeuws ofwel Amsterdams tweede taal. Jan van Riebeeck sprak als hooggeplaatst Kompanjiesdienaar Beschaafd Amsterdams, en z'n personeel moet in hoofdzaak hollands dialect gebruikt hebben; Met de deflexie van de overname van die talen hebben we in hoofdzaak kenmerken van het moderne Algemeen Beschaafde Afrikaans (ABA)."

Terloops een opmerking van mij tussenin: In het Nederlandse taalgebied wordt doorgaans niet meer gesproken van ABN voor de cultuurvariëteit van het Nederlands. Ik heb het bij de Afrikaanse professoren tijdens het seminarie Afrikaanse Taalkunde nog herhaaldelijk horen gebruiken. Wij spreken nu over Algemeen Nederlands en over Standaard Nederlands.

"Verdeel en heers". De deling van Afrika 1880-1914, H.L. Wesseling (4e dr, 1999 - 528 p. vele ill. kaarten, f 59,95 - 27,21 Euro).

Suriname is een zestientalig land. Behalve het Nederlands, Sranan, Sarnami, Surinaams, Hindi, Javaans en Chinees worden er ook nog eens zes marron- of bosnegertalen gesproken (het Aukaans of Ndjuka, Paramakaans, Boni, Kwinti, Saramaccaans en Matuwari) en vijf indiaanse talen (het Kaliña of Karaïbs, Arowaks of Lokono, Trio, Wajana en Akoerio). En dat op een bevolking van amper een half miljoen. Geen wonder dat Surinamers op zijn minst tweetalig en vaak drie- of meertalig zijn. (Gedichten in al deze talen met Nederlandse vertaling zijn zéér welkom voor Honderd Dichters 5 e.v., Gaston Dorren) - Echt een mededeling om de vergelijking met Zuid-Afrika even voor ogen te toveren!

Even verder in het blad schrijft dezelfde Gaston Dorren: Het Sranan is ontstaan in het derde kwart van de 17e eeuw, toen Suriname in Engelse handen was. Vervolgens hebben Nederlanders het land drie eeuwen lang overheerst. Vanaf het eind van de 19e eeuw probeerden de koloniale autoriteiten de Surinaamse bevolking te vernederlandsen. Onderwijs in het Nederlands moest het door hen geringschatte Sranan - ze noemden het 'taki-taki' of 'Negerengels' - uitdrijven. Dit streven riep een tegenbeweging van Surinaamse schrijvers en intellectuelen op, waardoor het Sranan in de loop van deze eeuw geliedelijk meer aanzien verwierf.

Tot slot nog een bundeltje gedichten: "Die vrou van die see", gedigte van Jan Biezen (1994, 32 p. 11, 33 Euro. Indagtig Ingrid Jonker.

Het blad met 3 bladen aan weerskanten bedrukt met telkens 3 kolommen eindigt met een uitnodiging van Internationaal Forumnieuws een streefbijdrage te storten voor Internationaal Forumnieuws van f49,00 (2142865 Postbank Nederland t.n.v. Stichting Internationaal Forum) of BEF 900 (000-0549997-07 Postcheque België t.n.v. Stichting Internationaal Forum) = 22,24 Euro.

Voor Boeke-bestellings en donasies vir Suid-Afrika en Namibië kontakteer Jeanne van der Kooy - Folmer Boekhandel, Posbus 11607, 0121 Pretoria.

Wilt Uw nog verder kontakt met dit Stichtung opnemen?
Stichting Internationaal Forum voor Afrikaanse Vlaamse en Nederlandse Taal- Vertaal- Letter- en Geschiedkunde
Jan Biezen van Biezen
Paul Krugerstraat 40
2312 zd Leiden
Nederland
Fax. - Tel. +31(0)71 514 67 03
E-post: jbiezen7@freeler.nl

4. Met Laurika Rauch - een heerlijke avond in Antwerpen (2006)

Arenbergschouwburg 21 januari 2006 - Onverwacht kregen we een uitnodiging van het provinciebestuur Antwerpen om het optreden van Laurika Rauch in de Arenbergschouwburg in de havenstad bij te wonen. We hebben niet geaarzeld en vlug per e-post onze kaarten besteld. Te 19 u. was er een voorafgaande receptie met heel wat mensen die van ver waren gekomen om deze avond mee te genieten. Een hele autobus Groningers was present. Een hele schare uitgeweken Zuid-Afrikaners was opgekomen en je hoorde naast het Nederlands ook wel heel wat Afrikaans praten. Op het einde van de receptie hield de heer Ludo Helsen, bestendig afgevaardigde Cultuur van de Provincie Antwerpen een inleidingstoespraak tot het optreden van Laurika Rauch. Omdat die inleiding zo karakteriserend klonk voor de zangeres heb ik de heer Helsen verzocht mij zijn toespraak toe te sturen. Dat gebeurde keurig. We kunnen ze hier dan ook met genoegen weergeven. Met dank aan de heer Ludo Helsen:

Dames en Heren,

Sinds de herfst van verleden jaar baant het ROETES-project zich een weg doorheen onze provincie. Tijdens verschillende haltes schetst dit project een beeld van het Zuid-Afrikaanse culturele landschap en worden er verschillende kunstdisciplines in de kijker geplaatst: zo was er onder meer al aandacht voor dans, literatuur, film, muziek, fotografie en stonden er grote namen als Nadine Blom, Etienne Van Heerden, Daniel Hugo en de gereputeerde a capella-groep Ladysmith Black Mambazo op het programma. Maar ROETES is niet enkel een tocht doorheen de Zuid-Afrikaanse cultuur, het is ook een tocht doorheen onze eigenste provincie waarbij verschillende Antwerpse cultuur –en gemeenschapscentra aan bod komen.

Het ROETES-traject is ook een queeste naar ‘roots’, naar wortels, naar de vraag van identiteit. De voorbije maanden waren bezoekers vaak verwonderd over de grote verscheidenheid die te vinden is in de Zuid-Afrikaanse kunstwereld, maar nog meer verbazing was er over de grote overeenkomsten die te vinden zijn tussen onze cultuur en die van de regenboognatie. Naast de verwante taal zijn er nog heel wat andere raakpunten die ons doen beseffen dat de andere kant van de wereld eigenlijk niet eens zo veraf blijkt te zijn. De Hasseltse professor Luc Renders stelt het zo: “Zoals het Nederlands intrinsiek deel uitmaakt van het verleden van het Afrikaans, zo behoren de culturele producten die een stamverwante taal heeft voortgebracht onze belangstelling te wekken. De Afrikaanse voedingsbodem en het gehalte van de Afrikaanse cultuur staan borg voor een verrijkende ervaring.”

Dames en heren,

Voor één van die verrijkende ervaringen houden we vandaag halt bij Laurika Rauch, een ware ster aan het firmament van de Zuid-Afrikaanse muziek. In haar eigen land is ze bekend en bekroond, gevierd en geliefd bij jong en oud; heel Zuid-Afrika luistert naar en zingt haar chansons. Ze bracht al 20 albums op de markt en haar bijdrage aan de revival van populaire Afrikaanstalige muziek in de jaren ’80 is van onschatbare waarde.

Laurika’s specifieke stijl wordt gekenmerkt door eenvoud, waarbij het lied zelf op de eerste plaats komt en dan pas verder met instrumenten en orkestratie aangevuld wordt, zodat de meeste van haar songs als echte luisterliedjes omschreven kunnen worden. Haar eigen man is haar geestesgenoot en haar creatieve tweede helft uit wiens pen een aanzienlijk deel van haar liedjes vloeien. Zijn lyrieken, waarin hij vaak teruggrijpt naar het platteland, naar een kindertijd vol liefde maar ook verlangen, maken ondertussen al deel uit van Laurika’s eigen stijl. Daarnaast schreven andere grote Zuid-Afrikaanse artiesten als Koos Du Plessis en Anton Goosen al liedjesteksten voor haar en neemt Laurika ook regelmatig bewerkingen van andere songs en gedichten op.

Maar het succes van Laurika Rauch reikt verder dan Zuid-Afrika; in het verleden stond ze ook al op podia in België (weze het geruime tijd geleden), Nederland, Londen, Tsjechië en Duitsland en werkte ze samen met onder andere Stef Bos en Frank Boeijen. Kortom, Europa is voor haar vertrouwd terrein. Met België heeft Laurika bovendien een bijzondere band; in 1997 bracht ze een Brel-album uit waarop ze nummers van Jacques Brel in het Engels en het Afrikaans vertolkt. Háár persoonlijke favoriet is “La Chanson des Vieux Amants” dat op haar album in een Engelse versie verscheen, getiteld “ The Song of Old Lovers ”. Voor de bewerking van Brels meesterwerk “ Ne Me Quitte Pas ” koos Laurika voor het Afrikaans en werd zo “Moenie Weggaan Nie”. Deze song bewijst hoe krachtig en poëtisch het Afrikaans kan zijn, en ons net als het origineel kippenvel kan bezorgen. Geniet u even mee van de woorden:

ek huil nie meer nie
ek praat nie meer nie
ek wil nie meer nie
ek is nie meer nie
die lewe is leeg
is leeg sonder jou
maak my die skaduwee van jou skadu
maak my die eggo
van die woorde uit jou mond
van jou voetstap op die grond
moenie weggaan nie

OF:

maar ...
ek belowe jou nou:
gepêrelde dou
juwele van reën
want so word ons een
ek sal die aarde verskuif
tot lank na my dood
met glans jou beklee
in goeie lig doop
ek gee jou ´n ryk
waar die leifde regeer
soos die liefde ons leer
in ons klein koninkryk
moenie weggaan nie 

Ondertussen staat Laurika er al 26 jaar, overleefde ze heel wat stormen en stromingen binnen de Zuid-Afrikaanse muziekwereld en scoort ze in eigen land nog steeds de ene hitsong na de andere. Met haar stem en muziek ontroert ze en brengt ze mensen in vervoering en het is een voorrecht om haar live aan het werk te zien. Zo liet een toeschouwer na een concert aan Laurika weten “Gisteraand het jou stem, musiek en woorde (sommer) weer dieper as diep in my hart gaan lê.” Vanavond brengt Laurika Rauch, vergezeld door haar pianist Clinton Warring, een overzicht van haar successen en hopelijk slaagt ze er ook hier in om enkele harten te raken.

Het mijne heeft ze al jarenlang geraakt. En je weet …” de gustibus “ en zoverder, maar voor mij is zij van wereldniveau !

Ludo Helsen

(Afgevaardigde van Cultuur van de Provincie Antwerpen, Antwerpen, Arenbergschouwburg)

Slotwoord

Spreker Ludo Helsen heeft geen woord te weinig of onterecht in zijn toespraak aangereikt. Het werd een heerlijke avond met Laurika. Haar zelfverzekerdheid op het podium, de sfeer van sympathie en genegenheid die er in de volle zaal heerste, de kwaliteit van haar liedjes, de tussentekstjes waarbij ze nagenoeg ongemerkt van het Afrikaans naar het Engels overschakelde, het applaus telkens na een liedje en dan tweemaal het staande applaus op het einde van haar optreden. Het was een geweldige beleving die avond. Na het optreden hebben we een paar CD’tjes van haar gekocht en ook de DVD “Kom laat ons sing – ’n Musikale reis van Laurika Rauch ’n dokumentêr”, waarin de zangeres de geschiedenis van het Afrikaanse luisterlied op intense manier voor kijker en luisteraar schetst. We hebben ons lijk overenthousiaste pubers omheen de signeertafel gedrongen om een handtekening van haar te krijgen op de voorpagina van het inlegblad van haar CD “Vier seisoene kind”. En voor ieder die haar iets liet signeren had de minzame zangeres een meer dan vriendelijk woordje over. “Met baie liefde Laurika Rauch 21.01.06” schreef ze op mijn inlegblad.

Website Laurika Rauch : www.laurikarauch.com/mainframe.htm

5. Het overlijden van Elisabeth Eybers in Amsterdam (2007)

Het overlijden van Elisabeth Eybers in Amsterdam op 1 december 2007 heeft op mij een grote indruk gemaakt. Het is een gelegenheid om haar wat dichterbij te komen met intensieve belangstelling voor haar dichterschap en haar lang leven, even lang in Zuid-Afrika, even lang in Nederland.

Zij vormt letterlijk een brug tussen de twee continenten, tussen de twee landen. Haar dichtkunst is bewonderenswaardig en haar bundels zullen het blijvend waard zijn gelezen en herlezen te worden. Haar grote bewondering voor de Poolse dichteres en Nobelprijswinnaar Wyslava Szymborska verwondert me niet. Beider verwantschap is mij niet ontgaan voor zover ik me in hun gedichten heb verdiept.

Ik moest dan ook mijn toeneiging naar Elisabeth Eybers bij haar overlijden op 92-jarige leeftijd naar buiten uit tot uiting brengen. Ik heb dat gedaan op de website van de vereniging die ik in Vlaanderen leid, de Vereniging van Vlaamse Moedertaaldidactici of het VVM-Netwerk. Op de actualiteitsbladzijden van de VVM-webstek heb ik een aantal artikels en documenten verzameld eerst in het Nederlands, dan in het Afrikaans herkomstig van LitNet, waarin de grote dichteres herdacht wordt en erkend wordt in haar belangrijk dichterschap en waarbij de sitebezoekers dat kunnen delen. Zoek het document is onder de titel De Zuid-Afrikaanse dichteres Elisabeth Eybers (92) overleden op 1 december 2007. 

- Schrijversinfo Elisabeth Eybers
- Foto's

In Memoriam
Elisabeth Eybers (1915–2007) in het Afrikaans
* Tot aan die einde begelei deur die rym: Lina Spies
* Sy was ’n dierbare vriendin: Ena Jansen
* Sê groete vir Elisabeth Eybers: Joan Hambidge
* Klik hier om Elisabeth Eybers se biografie te lees
Uit: LitNet Nuusbrief 7 Desember 2007 Nommer 187

6. Hulp aan Swaziland (2007)

In een Persbericht van NV-A wordt op donderdag 26 juli 2007 berig dat de Vlaams minister van Buitenlands Beleid Geert Bourgeois 150.000 euro vrij maakt voor dringende noodhulp aan Swaziland. Het Zuid-Afrikaanse land is getroffen door de ergste droogte in 15 jaar. Als gevolg daarvan hebben meer dan 400.000 inwoners dringend voedselhulp nodig. Bourgeois heeft het Vlaams Agentschap voor Internationale Samenwerking de opdracht gegeven om de middelen snel ter plaatse te laten brengen. In juni riep de overheid van Swaziland de situatie tot nationale ramp uit. Aanhoudende droogte leidde er dit jaar tot de slechtste oogst ooit. Zonder internationale hulp kan het land de periode tot de volgende oogst, in april volgend jaar, niet overbruggen. De maïsprijzen zijn op enkele maanden meer dan verdubbeld.Ook het tekort aan drinkwater zorgt voor schrijnende toestanden. Families moeten noodgedwongen het rivierwater gebruiken als drinkwater, met een groot risico op infecties. Daarenboven heeft Swaziland bijzonder erg te lijden onder de HIV/AIDS-epidemie. 220.000 mensen of ongeveer een vijfde van de bevolking is besmet. Zij zijn dan ook extra kwetsbaar voor de gevolgen van de voedselramp. De regering van Swaziland heeft al 23,6 miljoen dollar vrijgemaakt voor de meest dringende behoefte aan voedsel en water, maar vraagt de internationale gemeenschap om bijkomende hulp. In totaal zou ongeveer 15,6 miljoen dollar extra nodig zijn voor voedselhulp voor de meest kwetsbare en steun aan ruim 20.000 kleine familieboerderijen. De opbrengst van deze boerderijen is tot een minimum herleid. Met behulp van droogteresistente zaden, meststoffen en irrigatie zouden ze zelf in staat zijn tegen oktober opnieuw gewassen met een korte cyclus te kunnen oogsten. Swaziland wordt grotendeels ingesloten door Zuid-Afrika en grenst aan Mozambique, twee partnerlanden van de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking.

7. Laurens geef les voor 10 maanden in Zuid-Afrika (2007)

Onderstaand bericht stuur ik je graag door, omdat het een bijzonder mooi voorbeeld is van kruisbestuiving niet alleen van Noord naar Zuid maar beslist en duidelijk ook tussen Nederland/Vlaanderen en Zuid-Afrika:

Laurens Vos onderbrak even zijn loopbaan om anderen iets terug te geven. In Vaalwater, op enkele uren van Johannesburg zou hij les gaan geven. Na de lesuren, bezocht hij unieke plekjes en Afrika en leerde hij vooral loslaten: het materiële, de vooroordelen en het jachtige leven. “Dankzij dit avontuur leerde ik echt waarderen wie ik ben en wat je hebt”, zegt Laurens.

De keuze voor Zuid Afrika was simpel voor verscheidene redenen. De gevoerde taal was geen barrière en hij kon zich zonder extra taallessen te volgen verstaanbaar maken in het Engels. Een jaar eerder was hij al een keertje in Johannesburg geweest en had hij gezien dat, ondanks de voorsprong op de rest van Afrika, de hulp aan de onderbedeelde zwarte bevolking nog hard nodig is.

De organisatie Projects Abroad zorgt ervoor dat je vrijwilligerswerk wereldwijd kunt doen. Iedereen tussen 17 tot 70 jaar met en zonder ervaring kan een beroep doen op deze organisatie. Het hele jaar door ben je welkom in de diverse projecten; van lesgeven tot meewerken in een weeshuis, van IT-lessen tot dierenopvang en van medische projecten tot aidsprojecten.

Meer info: Projects Abroad - Sluisweg 12 - 3311 VB Dordrecht - telefoon: 0031 78 613.13.56.

Bron: Hulporganisatie.be Jaargang 7 - nr: 251 - 11/10/20

8. Wereldkampioenschap voetbal in 2010 (2007)

Mijn morgenlijk dagelijks uitstapje in de geestelijke wereld van de krant leidde me voor één keer naar een heel opvallend artikel op de sportbladzijden. Als aanloop naar het Wereldkampioenschap voetbal in 2010 in Zuid-Afrika publiceert de krant De Standaard een reeks artikels over het land dat zich voorbereidt op het WK 2010.

Het eerste artikel in de reeks vandaag met als titel "Wereldbeker 2010 wordt waagstuk" - een citaat uit het artikel - brengt een interview van de reporter François Collin met Jan Wauters over Zuid-Afrika en zijn voorbereiding voor dat WK. Jan Wauters is een gepensioneerde radio- en televisieverslaggever, die in Vlaanderen na een aantal jaren nog steeds grote bekendheid geniet omwille van zijn geestdriftige sportverslagen van o.m. internationale voetbalwedstrijden. Jan Wauters is na zijn pensionering in Zuid-Afrika gaan wonen en heeft een scherp doorzicht in de situatie van dat land. Dit interview is uitermate onthullend voor de huidige situatie. Het geeft vrijmoedig de evolutie weer van de Regenboognatie van de laatste jaren en het tekent de potentialiteit voor de nabije toekomst. Het is veel kommer en kwel, maar het schetst ook heel wat positieve aspecten van het land, dat voor het Afrikaanse continent toch van heel grote betekenis is.

Samevatting deur redaksie: Wauters beantwoord vrae oor hoe die land in al di ejare verander het, of die lot van die swartmense verbeter het, onkunde by leiers (Zuma, nuwe partyleier van die ANC, wat meen dat ´n stort beskerming bied teen vigs, die huidige rol van Mandela, bouers van WK-stadions wat staak, die mag van die vakbonde, ervaringsveld van sportorganiseerders, kriminnaliteit, moontlike probleme met WE en die belang van die Wêreldbeker. Lees die volledige berig in De Standaard, Saterdag 29-sondag 30 Desember 2007, Sport, pp 22-23.

 

---

© Catharina Loader 2001